Bij het opstellen van kaders zorg je dat je deze stappen doorloopt. Ze zorgen voor een compact eisenpakket. Deze stappen kun je herhalen indien er wijzigingen komen tijdens het voorbereidingsproces.
1. Bepaal je circulaire ambitie
Je weet wat circulariteit is, maar hoe wil je de circulariteit gaan toepassen in je project? Wat is je ambitie. Belangrijk bij dit startpunt is dat je nadenkt over je ambitieniveau. Je hebt vast weleens gehoord over kreten zoals: ‘100% circulair’ of ‘0% afval’, maar wat houden die ambities in? En zijn ze wel reëel?
Je maakt het jezelf gemakkelijk door aan te sluiten bij bestaande methodieken, de verschillende methodieken bespreken we in paragraaf 2.2.2. Stel bijvoorbeeld een doel op met een lage MPG (Milieuprestatie gebouwen) score.
In oktober 2020 heeft NMD een handleiding gelanceerd ‘Inkopen met de milieuprestatie gebouwen (MPG)’. Deze handleiding legt uit waarom MPG als gunningcriterium gezien kan worden en biedt een stappenplan en aandachtspunten bij het gebruik van de MPG als gunningcriterium (NMD, 2020).
2. Stel je maximale budget vast
Wat is je budget? Hoeveel budget reserveer je om je circulaire ambities te mogen bereiken?
3. Onderzoek de esthetische eisen
Bij circulariteit speelt esthetiek vaak een belangrijke rol in de afweging. Het is belangrijk om te bepalen wat je grenzen zijn. Neem je bijvoorbeeld genoegen met een hergebruikte wand met lichte gebruikssporen? Ook met hergebruikte onderdelen kun je een gebouw een nieuwe uitstraling geven. Als je echt alleen wilt werken met nieuwe producten, dan zijn er nog steeds voldoende mogelijkheden. Grofweg kun je je esthetische eisen indelen in drie categorieën.
Gebruikt
Je hebt weinig beperkingen in het hergebruik van materiaal en onderdelen. Het belangrijkste is dat het functioneel is. Gebruikssporen zijn niet erg, zolang het geen afbreuk doet aan de functionaliteit. Ook ben je flexibel in kleurstellingen en stijlen. Met deze esthetische eisen ben je het meest flexibel om je circulaire doelen te behalen.
Zo goed als nieuw
Je hebt enige eisen voor het hergebruiken van materiaal en onderdelen. Het liefst moet het passen bij de stijl, kleurstelling en je hebt het liever onbeschadigd. Je accepteert wel enige gebruiks¬sporen. Je materiaalgebruik zal een mix zijn van hergebruikte en nieuwe materialen. Je bent voor je circulariteitsdoelen nog redelijk flexibel.
Volledig nieuw
Je hebt strenge eisen voor het hergebruiken van materiaal en onderdelen. Het moet zowel passen in stijl, kleur en het mag niet beschadigd zijn. Gebruikssporen zie je liever niet en je geeft daarom de voorkeur aan nieuwe materialen en producten. Je bent voor je circulariteitsdoelen minder flexibel. Hergebruik van materialen wordt moeilijk, maar er zijn nog wel veel mogelijkheden in nieuwe materialen van een gerecyclede oorsprong.
4. Onderzoek de bouwkundige eisen
Bij ieder bouwproject heb je te maken met bouwkundige eisen. De meeste bouwkundige eisen zijn vastgelegd in het Bouwbesluit. Je hebt geen mogelijkheid om hiervan af te wijken, maar het kan wel effect hebben op je circulaire doelen. Het kan daarom helpen om de bouwkundige eisen vooraf al te verkennen.
Neem als voorbeeld de eisen voor brandveiligheid. Een brandcompartiment voor een nieuw te bouwen kantoor heeft een maximale omvang van 1.000 m2. Door een slimme ruimte-indeling, of door af te zien van enkele vierkante meters, kun je het benodigde materiaal van een brand-scheiding uitsparen.
Naast de eisen uit het Bouwbesluit kun je zelf ook nog eisen stellen. Is het bijvoorbeeld de bedoeling dat het gebouw energieneutraal wordt? Zorg dan dat je voldoende dakoppervlak beschikbaar hebt voor zonnepanelen. Je kunt er ook naar streven om je gebouw nagenoeg volledig zelfvoorzienend te maken door hemelwater af te vangen voor de sanitaire voorzieningen en door afvalwater in eigen beheer te zuiveren. Neem voor een zelfvoorzienend gebouw een goede adviseur in de arm.
5. Maak een grove planning van de ontwerp- en bouwfase
Circulair bouwen pak je heel anders aan dan conventioneel bouwen. Het proces ziet er anders uit, en dit heeft ook effect op je planning. Het circulair bouwen is een nieuwe manier van bouwen. Vooral de voorbereidingsfase neemt vaak veel meer tijd in beslag. Plan daarom extra tijd in voor de voorbereiding en het onderzoeken van de mogelijkheden om je ambities waar te kunnen maken.
6. Controleer of je eisen bij je budget en planning passen
Stel je ambitie indien nodig bij (loop de stappen 1 t/m 5 nog een keer door).
Door deze stappen door te lopen kom je veel antwoorden tegen. Ze kunnen gunstig of juist ongunstig voor je ambitie zijn. Daarom adviseren wij deze zesde stap. Loop de stappen 1 tot met 5 nog een keer door en pas waar nodig je kaders aan.
Als opdrachtnemer kun je tijdens dit proces al toesturen op doelen die het beste aansluiten bij de gewenste beoordelingsmethodiek. Als je bijvoorbeeld goed scoort in MPG, dan helpt het om bij de visievorming al doelen te stellen die hiermee samenhangen, zoals een zo laag mogelijke milieu-impact.